بانک‌ها پیشگام استفاده از فناوری بلاکچین هستند / عضو آزمایشگاه بلاکچین شریف از کاربردهای بلاکچین در صنعت بیمه می‌گوید
حنظله اکبری نودهی، عضو آزمایشگاه بلاکچین شریف، ضمن اشاره به کاربردهای بلاکچین در بازارهای مالی و به‌خصوص صنعت بیمه، بر لزوم آموزش مداوم برای طراحی یک محصول و کسب‌وکار بلاکچینی تاکید می‌کند.
فناوری بلاکچین با مشارکت دادن تمام بازیگران یک سیستم در جریان اطلاعات و جریان تصمیم‌ها، اعتماد را درون شبکه توزیع می‌کند و برخی از واسطه‌های میان بازیگران آن حوزه را حذف می‌کند. همین مساله باعث کاربرد پیدا کردن این فناوری در بازارهای مالی مانند بانک، بیمه و بازار سرمایه شده است.
با حنظله اکبری نودهی، از اعضای آزمایشگاه بلاکچین شریف درباره کاربردهای بلاکچین در این بازارها صحبت کرده‌ایم. او با توجه به تعاملات آزمایشگاه بلاکچین شریف با کسب‌وکارهای مختلف، معتقد است که در ایران کسب‌وکارهای پولی و بانکی، در استفاده از بلاکچین، پیشگام هستند و شرکت‌های بیمه‌ای تازه در مرحله مطالعات امکان‌سنجی هستند.
بلاکچین، نیاز به نهاد مرکزی را حذف می‌کند
سیستم‌های بلاکچینی نیاز به اعتماد به یک نهاد مرکزی یا شخص ثالث به‌منظور عملکرد درست سیستم را حذف می‌کند. اکبری نودهی با بیان این نکته می‌گوید: «در سیستم‌های متمرکز، نیاز به اعتماد به نهاد ثالث، باعث ایجاد هزینه‌های مالی و زمانی می‌شود. اساسا هزینه مالی که ما به نهادهای ثالث یا مرکزی پرداخت می‌کنیم به خاطر اعتمادی است که به این نهادها می‌کنیم و آنها هم به خاطر این اعتماد، در قالب مدل‌های کسب‌وکاری مختلف از ما پول می‌گیرند.»
به گفته اکبری نودهی، همین کارکرد را می‌توان در بستر شفاف بلاکچین و با هزینه معقول‌تر و بدون نیاز به نهاد مرکزی داشت. او می‌گوید: «در بلاکچین همه، همه چیز را می‌بینند؛ اطلاعاتی که در آن وارد شده دیگر تغییر نمی‌کند و همان سیاست‌هایی که از اول تعریف شده بدون تغییر کار می‌کنند. در چنین بستری، نیازی به اعتماد به نهاد مرکزی معنا ندارد. اینگونه بخشی از هزینه‌های واسطه‌ای حذف می‌شود و سرعت انجام کارها هم افزایش می‌یابد.»
اکبری نودهی در ادامه اشاره می‌کند که حذف نهاد مرکزی در بلاکچین، آزادی عمل سیستم را هم افزایش می‌دهد. ضمن اینکه چنین سیستمی یک نقطه یگانه خرابی (single point of failure) ندارد و سیستم امکان بهبود خود را از طریق مشارکت تمام بازیگران دارد.
امکان کاهش تقلب‌ها و بهبود عملکرد شرکت‌های بیمه با استفاده از بلاکچین
شفافیت و توزیع اعتماد در فناوری بلاکچین، باعث می‌شود که این فناوری در صنعت بیمه، کاربردهایی داشته باشد. عضو آزمایشگاه بلاکچین شریف می‌گوید: «در صنعت بیمه، یک سری سیاست‌ها، ضوابط و توابع وجود دارد که با توجه به آنها، برای رویدادهایی که ثبت می‌شود و اطلاعات منتسب به این رویدادها، تصمیماتی اتخاذ می‌شود و نتایجی صادر می‌شود. حالا اگر بتوان در این پروسه از بلاکچین به‌عنوان یک بستر توزیع‌شده، قابل‌اعتماد، شفاف و غیرقابل تغییر که صحت تمام داده‌ها در آن تضمین شده است استفاده کنیم چند مزیت خواهد داشت.»
به گفته اکبری نودهی، اصلی‌ترین مزیت ایجادشده توسط بلاکچین در این پروسه، جلوگیری از تقلب کاربرها و شرکت‌های بیمه‌ای است. او می‌گوید: «در بلاکچین، وقتی که داده و اطلاعات منتسب به یک واقعه ثبت می‌شود امکان تغییر یا جعل آن وجود ندارد. با توجه به این ویژگی و با استفاده از قراردادهای هوشمند، می‌توان با سیاست‌ها و ضوابط مختلف، مشخص کرد که به ازای اطلاعات رویدادهای مختلف، نتایج مشخصی حاصل شود و این اطلاعات و نتایج غیرقابل تغییر هستند. اینگونه امکان تقلب با تغییر اطلاعات وجود ندارد.»
ضمن اینکه به اشتراک‌گذاری اطلاعات میان بازیگران مختلف شبکه (شرکت‌های مختلف بیمه)، به اخذ تصمیمات بهتر کمک می‌کند. اکبری نودهی توضیح می‌دهد: «شرکت‌های بیمه‌ای ممکن است علاقه‌مند باشند که در بعضی از سناریوها و موارد خاص، به اطلاعات یکدیگر دسترسی داشته باشند و با توجه به این اشتراک اطلاعات، تصمیم درستی را اتخاذ کنند و مثلا با تقلب مقابله کنند. برای مثال در سیستم‌های قدیمی، کاربر می‌تواند بابت یک اتفاق، با هویت‌های متفاوت از شرکت‌های مختلف هزینه‌ای را دریافت کند. به اشتراک‌گذاری اطلاعات، مانع چنین تقلب‌هایی می‌شود.»
اکبری نودهی اشاره می‌کند که بدون استفاده از بلاکچین، برای جلوگیری از تقلب‌های اینچنینی نیاز به یک نهاد مرکزی وجود دارد و این نهاد مرکزی، تبعات و هزینه‌هایی برای شرکت‌ها دارد.
بانک‌ها پیشگام به‌کارگیری بلاکچین هستند
چشم‌انداز آزمایشگاه بلاکچین شریف این است که به‌عنوان بازوی فنی – تخصصی – مشاوره‌ای و عملی کسب‌وکارها و نهادها در حوزه بلاکچین فعالیت کند. به گفته اکبری نودهی، عضو آزمایشگاه بلاکچین، این مرکز در سال‌های اخیر در راستای همین چشم‌انداز در جریان پروژه‌های کسب‌وکارهای مختلف در حوزه بلاکچین بوده و با آنها همکاری داشته است.
اکبری نودهی به کاربردهای بلاکچین در بازارهای مالی اشاره می‌کند. او معتقد است که در ایران صنعت بیمه، در استفاده از بلاکچین محتاط‌تر از بانک و بازار سرمایه بوده است. او که سابقه تدریس دوره بلاکچین در چند شرکت بیمه‌ای بزرگ را داشته، بر اساس مشاهدات و بازخوردهای مستقیم و غیرمستقیمی که از مدیران حوزه بیمه داشته، می‌گوید: «صنعت بیمه در دوران مطالعات امکان‌سنجی استفاده از بلاکچین، است. به نظر می‌رسد که مدیران صنعت بیمه منتظر هستند تا بلاکچین دوران هایپ خود را سپری کند و به کاربردهای واقعی خودش برسد. آنها منتظرند تا کاربردهای بلاکچین را در صنایع دیگر به‌صورت شفاف و ملموس ببینند و سپس در این فناوری سرمایه‌گذاری کنند.»
اکبری نودهی بانک‌ها و کسب‌وکارهای پولی-بانکی را پیشگام در بحث استفاده از فناوری بلاکچین می‌داند و می‌گوید: «بانک‌ها چند سال پیش، توجه به فناوری بلاکچین را با برگزاری کلاس‌های آموزشی و آشنایی با مفاهیم بلاکچین و کاربردهای آن در سایر کشورها آغاز کردند. آنها در ادامه مرحله جمع‌بندی و ارائه لیست کاربردهای بلاکچین در حوزه کسب‌وکارشان را طی کردند و حالا به مرحله انجام پروژه‌های عملیاتی در این زمینه رسیده‌اند.»
به گفته اکبری نودهی، سرعت موسسات مالی در زمینه توجه به بلاکچین با یکدیگر متفاوت بوده و در این راه، بعضا موضع‌گیری نهادهای رده‌بالای کشوری مانند بانک مرکزی هم در انگیزه این موسسات مالی تاثیرگذار بوده است. او البته به افزایش فعالیت‌های موسسات مالی در ماه‌های اخیر و افزایش مراجعه آنها به آزمایشگاه بلاکچین اشاره می‌کند.
بازار سرمایه، مرحله مطالعات امکان‌سنجی کاربرد بلاکچین را طی کرده است
عضو آزمایشگاه بلاکچین شریف، با اشاره به فراخوان چند ماه پیش فرابورس در زمینه استفاده از نظرات فعالان حوزه بلاکچین، معتقد است که بازار سرمایه هم دوران مطالعات امکان‌سنجی اولیه را طی کرده و وارد مرحله ارائه راهکار شده است.
او به‌عنوان جمع‌بندی می‌گوید: «در بانک‌ها مرحله آموزش و بررسی جوانب استفاده از فناوری بلاکچین طی شده و برخی از کسب‌وکارها به مرحله ارائه راهکار هم رسیده‌اند و به‌زودی شاهد ارائه محصولات بلاکچینی در این کسب‌وکارها خواهیم بود. در بازار سرمایه، دوران آموزش و بررسی جوانب طی شده و وارد بحث راهکارها شده و در صنعت بیمه در حال مطالعات امکان‌سنجی هستیم.»
آموزش مداوم در حوزه بلاکچین حیاتی است
حنظله اکبری نودهی، به پویایی بالای فناوری بلاکچین اشاره می‌کند و می‌گوید: «روزبه‌روز شاهد معرفی تغییرات جدید در این حوزه هستیم. محصولی که تا چند وقت پیش، بهترین راهکار بود، حالا دیگر بهترین گزینه نیست و راهکار جدیدی معرفی شده که مزیت‌هایی نسبت به راهکار قبلی دارد. روزانه چالش‌های جدیدی مطرح می‌شوند و گروه‌های مختلف از گروه‌های صنعتی گرفته تا گروه‌های آکادمیک مشغول کار روی آنها می‌شود. این چالش‌ها بعضا به‌گونه‌ای هستند که نیاز به بررسی گروه‌های تحقیقاتی بسیار پیشرفته دارند.»
او به همین دلیل، آموزش مداوم را برای داشتن کسب‌وکار بلاکچینی لازم و حیاتی می‌داند و می‌گوید: «به خاطر همین پویایی اهمیت دارد که کسانی که می‌خواهند کسب‌وکاری بر پایه بلاکچین داشته باشند، گام‌به‌گام با پیشرفت‌هایی که این فناوری سپری می‌کند، حرکت کنند. وقتی که می‌خواهید در حوزه بلاکچین فعالیت کنید و از این فناوری در محصولات خود استفاده کنید باید همگام با این فناوری باشید؛ چراکه ممکن است راهکار بهتری نسبت به راهکاری که قصد استفاده از آن در محصولتان را دارید عرضه شود و شرایط را به کلی تغییر دهد.»
آشنایی با کارگروه‌های مختلف آزمایشگاه بلاکچین
اکبری نودهی، تیم آزمایشگاه بلاکچین شریف را هم بی‌نیاز از آموزش نمی‌داند. او اشاره می‌کند که کارگروه تحقیقات آزمایشگاه بلاکچین در سه کارگروه زیرمجموعه‌اش، کارگروه مقیاس‌پذیری، کارگروه حریم خصوصی، کارگروه امنیت و کارگروه اپلیکیشن (کاربردهای) بلاکچین به مطالعه تحولات حوزه بلاکچین و راهکارهای جدید معرفی شده و مزایا و معایب آنان می‌پردازند و در مواردی هم خروجی مطالعات خود را برای استفاده سایر فعالان حوزه بلاکچین، در جامعه‌های مجازی این حوزه منتشر می‌کنند.
اکبری نودهی درباره کارگروه اپلیکیشن این آزمایشگاه هم می‌گوید: «در این کارگروه، کاربرد بلاکچین در صنایع مختلف بررسی می‌شوند و اگر نیازی مشاهده شود که می‌توان آن را منطبق بر فضای واقعی ایران تعریف کرد، با نهادهای ذی‌ربط تعامل می‌کنیم و به آنها راهکار پیشنهاد می‌دهیم.»
کارگروه فنی و عملی، کارگروه دیگر آزمایشگاه بلاکچین است. به گفته اکبری نودهی، این کارگروه با کسب‌وکارها و نهادهای مختلف داخلی و بین‌المللی که تمایل به انجام پروژه‌های بلاکچینی مختلف در بسترهای مختلف دارند، همکاری می‌کند. آزمایشگاه بلاکچین تاکنون در این کارگروه پروژه‌های متعددی را با همکاری بخش دولتی و خصوصی و در لایه‌های مختلف طراحی، مشاوره، اجرا، نظارت و … داشته است.
کارگروه آموزش آزمایشگاه بلاکچین، در راستای رسالت آموزشی این تیم بوده است. اکبری نودهی می‌گوید: «فعالیت‌های آموزشی ما به برگزاری دوره‌های تخصصی آکادمیک در مقاطع کارشناسی تا دکترای دانشگاه شریف، آزمایشگاه عملی در دانشگاه، رویدادهای عمومی کوتاه‌مدت یا میان‌مدت مانند مدرسه تابستانی بلاکچین طبقه‌بندی می‌شود.»
با آموزش بلاکچین، به تصمیم‌سازی بهتر کمک می‌کنیم
اکبری نودهی اشاره می‌کند که کارگروه آموزش آزمایشگاه بلاکچین شریف، تاکنون دوره‌های مختلفی را برای بخش دولتی و خصوصی برگزار کرده است و قصد دارد با آموزش بلاکچین، به شفاف‌تر شدن این مفهوم و تصمیم‌سازی‌های بهتر در این زمینه کمک کند.
اکبری نودهی مشارکت در برگزاری مدرسه تابستانه بلاکچین را هم در راستای رسالت آزمایشگاه بلاکچین شریف در زمینه آموزش می‌داند و می‌گوید: «برای اینکه بتوان صفر تا صد یک کسب‌وکار بلاکچینی را تحلیل کرد و یک محصول بر بستر بلاکچین ارائه داد، در وهله اول باید مبانی این فناوری و بسترهای آن مانند فناوری دفتر کل توزیع‌شده و رمزنگاری را به‌خوبی آموخت؛ و سپس وارد فضای برنامه‌نویسی و ابزارهای طراحی و توسعه کسب‌وکارهای بلاکچینی شد.
مدرس مدرسه تابستانه بلاکچین، همچنین آگاهی از چالش‌ها و مشکلات پیش‌روی کسب‌وکارهای بلاکچینی را از جمله دیگر آگاهی‌های لازم برای طراحی یک کسب‌وکار بلاکچینی معرفی می‌کند. به گفته اکبری نودهی، سرفصل‌های مدرسه تابستانه بلاکچین هم بر اساس همین نیازها طراحی شده‌اند.
همچنین به گفته اکبری نودهی، در این دوره برای آشنایی بهتر با کاربردهای بلاکچین، چند مورد از کسب‌وکارهای بلاکچینی در حوزه‌های مختلف بررسی خواهند شد و در بخش دیگری از دوره، پلتفرم‌های آلترناتیو مانند استلار، هایپرلجر فبریک و برخی دیگر از پلتفرم‌های خصوصی بررسی می‌شوند.
رویداد «مدرسه تابستانه بلاکچین ایران» یا IBSS با هدف آموزش، توسعه مهارت و گسترش شبکه متخصصان در حوزه بلاکچین در ایران با همکاری آزمایشگاه بلاکچین شریف و شرکت آریاهمراه سامانه، شهریور و مهرماه امسال برگزار خواهد شد.
