مدل بانکداری جامع، یکی از مهمترین رویکردهای نوین بانکداری ، در بسیاری از بانک‌های تراز اول جهانی پیاده سازی شده است .
عصر بانک؛ «بانکداری جامع» اصطلاحی است که در مورد موسسات مالی به کار می‌رود که پیشنهادهایی در ابعاد وسیع در زمینه خدمات بانکی به مشتریان خود ارائه می‌دهند و بر اساس الزام بانک مرکزی، مقرر شده است تا بانک‌ها مشتریان خود را بر اساس معیارهایی طبقه‌بندی کرده و خدمات خود را متناسب با طبقه مشتریان ارائه کنند که اهم آن عبارتند از : بانکداری خرد، بانکداری تجاری، بانکداری شرکتی و بانکداری سرمایه‌ای.
مدل بانکداری جامع از 7 بخش اصلی تشکیل می‌شود که در شکل نشان داده شده اند .بر اساس مدل ارایه شده 4 بخش اصلی عبارتند از بانکداری خرد، اختصاصی و مجازی که بر اثر همپوشانی ها ، شکل‌های دیگری از بانکداری را ایجاد می‌کنند .
بانکداری خرد : این شیوه بانکداری ارایه خدمات به عموم مردم با مزیت‌های محدود است را شامل می‌شود . این طبقه شامل مشتریان عادی بانک‌ها هستند که دارای منابع پس اندازی خرد ، تراکنش‌های محدود ، ارتباط از طریق خدمات پرداخت معمول چون دریافت حقوق ، قبوض و … می‌باشند. این دسته از مشتریان از اعتبارات خرد برای رفع نیازهای روزمره زندگی استفاده می‌کنند و مشتریان اصلی کارت‌های اعتباری به شمار می‌روند . این بخش تعداد بسیار زیادی از مشتریان را شامل می‌شود که سودآوری محدودی دارند و مزیت این بخش ریسک کم به دلیل پراکندگی و تعداد بالا است . استراتژی قالب در برخورد با این مشتریان بالابردن حداکثر بهره وری با تاکید بر کاهش هزینه است . بدین ترتیب بانکداری الکترونیک به دلیل مزیت بسیار خود در مدیریت هزینه‌ها بسیار در طراحی و اجرای استراتژی‌های بانکداری خرد موثر بوده و کاربرد دارد .
بانکداری شرکتی : این بخش از مدل بانکداری جامع ، مشتریان حقوقی را شامل می‌شود. بانکداری شرکتی به دلیل طیف مشتریان و اندازه به 3 بخش اصلی بانکداری شرکت‌های کوچک و متوسط ، بانکداری شرکت‌های بزرگ و در نهایت بانکداری بازار جهانی تقسیم می‌شود . این بخش دارای ویژگی‌های متفاوتی است . لذا بانکداری شرکتی پاسخ گویی به تمام نیازهای مشتریان خود را هدفگذاری کرده است . بدین ترتیب بانکداری برای پاسخگویی به نیازهای مشتریان خود ، از محدوده خدمات و محصولات بانکی خارج و به سوی ارایه خدمات مالی ( بیمه ، لیزینگ، سرمایه گذاری و …. ) حرکت می‌کند . ویژگی اصلی این دسته از مشتریان ، عملیات بسیار زیاد ، فعالیت‌های بین المللی، نیازهای پیچیده و گسترده، استفاده از خدمات و محصولات پیچیده و ابزارهای متنوع مالی و بانکی و … است.
بانکداری اختصاصی : مشتریان با ثروت و درآمد خالص بالا هدف این شیوه بانکداری هستند . این طبقه از نظر تعداد بسیار محدود است اما منابع بسیاری در اختیار دارند که بانک‌ها بسیار علاقه مند هستند که کنترل و مدیریت این منابع را در دست داشته باشند . این دسته از مشتریان نیازمند خدمات متفاوتی نسبت به مشتریان خرد دارند و بانک‌ها برای به دست آوردن این مشتریان نیازمند زیرساخت‌های بسیار متفاوتی هستند . این دسته از از مشتریان از قدرت چانه زنی بالایی برخوردارند و ارتباط نزدیک و متفاوتی با بانک‌های خود دارند.خدمات برای این دسته از مشتریان شخص سازی شده است . ارایه خدمات به مشتریان اختصاصی مربوط به تمام جنبه‌های مالی آن‌ها است .
بانکداری سرمایه گذاری : راهکار بانکداری شرکتی و اختصاصی برای مدیریت دارایی و ثروت مشتریان است . بدین ترتیب می‌توان دید که بانکداری سرمایه گذاری بیشتر با دو دسته از مشتریان که دارای سرمایه و دارایی هستند یعنی شرکت‌ها و مشتریان ثروتمند در ارتباط است . این شکل از بانکداری که با بازار سرمایه در ارتباط است در تلاش است تا خدمات مالی مورد نیاز مشتریان را از طریق کلیه ابزارهای مالی به خصوص بازار سرمایه برآورده سازد . بر اساس قوانین ایران ارایه این دسته از خدمات توسط شرکت‌های تامین سرمایه انجام می‌شود .
بانکداری کسب و کارها : همپوشانی بانکداری خرد و شرکتی نیز به کسب و کارهایی ( اصناف ) اشاره دارد که ماهیت شخصی اما دارای کارکردی تجاری هستند. لذا اگر این دسته از مشتریان به لحاظ ماهیت حقیقی اند اما به لحاظ خدمات مورد نیاز به خصوص در بخش تجارت و تامین مالی ، خدماتی از جنس بانکداری شرکتی نیاز دارند . ارایه خدمات به این دسته از مشتریان بیشتر بر مدیریت پرداخت‌ها ، رفع نیازهای اعتباری آن‌ها و توسعه کسب وکارشان تمرکزدارد .
بانکداری شخصی : این بخش از مشتریان، طیفی از مشتریان بین مشتریان عادی و اختصاصی هستند . این مشتریان تعداد بیشتری با منابع محدود تر نسبت به مشتریان اختصاصی را شامل می‌شود . این بخش از بازار مزایای مشتریان اختصاصی و خرد را با هم دارد . ریسک کمتر نسبت به مشتریان اختصاصی و منافع بیشتر نسبت به مشتریان خرد از ویژگی آن‌ها است . اما این بخش به دلیل تمایل ذاتی بانک‌ها به سوی حرکت به سوی طبقات بالای مشتریان مغفول می‌ماند . اما برخی از بانک‌های تراز اول جهانی مانند بانک بارکلیز این بخش از مشتریان را هدفگذاری کرده اند.
بانکداری مجازی: بسیاری مفهوم بانکداری مجازی و الکترونیک را اشتباه می‌گیرند . بانکداری مجازی یک استراتژی کسب و کار است که مشتریانی را که از طریق فضای مجازی مسائل بانکی خود را مدیریت می‌کنند را هدفگذاری کرده است . اما بانکداری الکترونیک یک کانال توزیع است که با استفاده از کانال‌های الکترونیک خدمات را در دسترس بخش‌های مختلف مشتریان قرار می‌دهد . همپوشانی مثلث در مدل در راس آن با بانکداری شرکتی و اختصاصی است زیرا به دلیل فرآیندهای پیچیده و نیاز به ارتباط‌های نزدیک و رو در رو برای ایجاد حس اعتماد ، نقش مدیران حساب/ ارتباط جایگزین کانال‌های ارتباطی و ارایه خدمات از طریق کانال‌های الکترونیک است . از سوی دیگر بخش‌هایی از این مثلث خود می‌تواند ماهیتی مستقل داشته باشد و آن جایی است که با مشتریانی طرف هستیم که به طور کامل و تنها از خدمات بانکداری مجازی استفاده می‌کنند . اگر یک بانک به لحاظ ماهیت مجازی نباشد از طریق بانکداری مستقیم استراتژی‌های بانکداری مجازی را پیگیری می کنند . تجربه بانک ING یکی از موفق ترین نمونه‌ها در این خصوص است .
فناوری اطلاعات، نقش بسیار مهمی در استقرار و موفقیت بانکداری جامع دارد . فناوری اطلاعات از جنبه های گوناگونی بر بانکداری جامع اثرگذار است . این تاثیرات می‌تواند رویکرد طراحی Core،سیستم‌های اطلاعات و پشتیبان تصمیم گیری ، مدیریت ارتباط‌ها، پایگاه‌های اطلاعاتی و دانشی، نرم افزارهای جامع چون باشگاه مشتریان و مدیریت ارتباط با مشتریان، نرم افزارهای خاص مانند اینترنت بانک حقوقی، گزارش گیری، بانکداری الکترونیک متناسب با هر بخش و … را شامل شود.لذا نقش بی بدیل فناوری اطلاعات شامل ایجاد زیر‌ساخت‌ها، پشتیانی، نوآوری، خلق ابزارها و محصولات و … در بانکداری جامع بر کسی پوشیده نیست.بدین ترتیب فناوری اطلاعات همسو با رویکرد جدید بانکداری جامع باید خود را برای پشتیبانی و نقش آفرینی مستقیم آماده و مهیا سازد .
منبع: https://asrebank.ir
