تلفن همراه شما، کیف پول شما. این جمله‌ای است که این روزها بیش از پیش شنیده می‌شود. این روزها بیلبوردهای سطح خیابان، صفحه‌های مجلات و روزنامه‌ها و پیام‌های بازرگانی شبکه‌های مختلف تلویزیون مملو از تبلیغات بانکداری الکترونیک است. تبلیغاتی که گویا بانک‌های تازه تاسیس نیز در نخستین برنامه‌های تبلیغاتی خود ابتدا به سراغ این موضوع می‌روند. گویا هر چه میزان ارائه چنین خدماتی توسط یک بانک بیشتر باشد کلاس و پرستیژ آن بانک هم بالاتر است. بعد از اشباع شدن تمام بانک‌ها از خدمات بانکداری الکترونیک این بار نوبت به موبایل بانکینگ است. خدماتی که به نوعی در این بخش تازگی دارد.
● موبایل بانکینگ چیست؟
بانکداری با تلفن همراه (به انگلیسی: Mobile Banking) یا Mobile Payment سامانه‌ای است که از طریق تلفن همراه می‌توان عملیات بانکی خود را انجام داد. در این سامانه با نصب یک نرم‌افزار روی گوشی تلفن همراه بدون مراجعه به بانک و در هر ساعتی از شبانه روز می‌توان عملیاتی از قبیل دریافت موجودی حساب، انتقال وجه و پرداخت قبوض را انجام داد.
سرویسی که مشتریان را قادر می‌سازد از اطلاعاتی مانند مانده حساب بانکی خود و غیره را از طریق گوشی تلفن همراه خود مطلع شوند. نمونه‌ای از خدماتی که بانک‌ها روی تلفن‌های همراه به مشتریان خود ارائه می‌دهند، عبارتند از: چک کردن مانده حساب شخصی، مشاهده چند مبادله مالی آخر که بر روی حساب خود مشتری انجام شده است، درخواست صورتحساب، دستور انتقال پول از یک حساب مشتری به حساب‌های دیگر او، درخواست دسته چک، ارسال پیام‌های کوتاه از طرف بانک به مشتری، تغییر گذر واژه و امکان انتقال وجه به یک کاربر دیگر.
تمام این روش‌ها عموما با ارائه یک نرم‌افزار تحت تلفن همراه از سوی بانک عامل صورت می‌گیرد. در حال حاضر اکثر بانک‌های کشور به‌خصوص بانک‌های خصوصی تمام دارای نرم‌افزار تحت موبایل هستند که مشترک می‌تواند با دریافت این نرم‌افزار از روی سایت بانک یا به شیوه بلوتوث از داخل شعب و تعریف و درج اطلاعات کارت بانکی خود روی این نرم افزار به انواع و اقسام خدمات بانکی دسترسی داشته باشند.
علاوه بر خدمات فوق، پرداخت همراه، به عنوان یک روش پرداخت جایگزین و وفق‌پذیر جدیدی -به خصوص در آسیا و اروپا- در حوزه موبایل بانکینگ به شمار می‌آید. در عوض پرداخت نقدی، چک یا کارت اعتباری، مصرف‌کنندگان می‌توانند تلفن همراه را برای طیف گسترده‌ای از خدمات، محصولات دیجیتال یا محصولات فیزیکی استفاده کنند.
پرداخت همراه در بسیاری از نقاط اروپا و آسیا به خوبی وفق یافته است. بازار مشترک برای انواع پرداخت‌های همراه انتظار دارد تا سال ۲۰۱۳ مقدار معاملات به بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار در سطح جهان برسد؛ در حالی که بازار پرداخت همراه برای کالاها و خدمات، به استثنای معاملات بدون تماس و انتقال پول، انتظار می‌رود به بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار در سطح جهان تا سال ۲۰۱۳ برسد.
عمده خدمات بانکداری موبایلی بر اساس پیام کوتاه صورت می‌گیرند. صورتحساب مستقیم موبایل، موبایل وب (WAP)، صورتحساب مستقیم اپراتور، کارت اعتباری و کیف پول آنلاین از دیگر سرویس‌های پرداخت همراه است. اما به شکل کلی چهار مدل بالقوه پرداخت تلفن همراه وجود دارد؛ مدل اپراتور محور، بانک محور، مدل همکاران که علاوه بر اپراتور و بانک شرکت واسطی نیز باید در میان باشد و مدل نظیر به نظیر.
● بانکداری موبایلی در ایران
در ایران اما بر خلاف تبلیغاتی که وجود دارد آن‌چنان که باید و شاید به موبایل بانکینگ توجه نشده است. عمده تبلیغات موجود و سرویس‌های ارائه شده تمام حول نرم افزارهایی است که بانک‌های عامل برای مشتریان علاقه‌مند خود تهیه کرده و در برخی از شعب یا از طریق سایت اینترنتی بانک در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد. نرم‌افزارهایی که به نوعی کارکردی محدود داشته و صرفا از طریق برخی از آنها می‌توان وجه نقد را به شکل کارت به کارت انتقال داد.
جدا از نرم‌افزارهای بانکی اپراتورهای تلفن همراه هم در این بخش وارد شده و سعی به ارائه خدمات دارند. البته اپراتور اول هنوز نتوانسته است سهم زیادی از کاربران خود را به سمت استفاده از این سرویس جلب کند؛ چرا که سرویس مورد نظر این اپراتور در بدو فعالیت خود با بدشانسی روبه‌رو و در چرخه بوروکراسی اداری بانک مرکزی اسیر شد.
اما ایرانسل از دو سال پیش خدمات بانکداری الکترونیکی خود را توسط دو بانک پاسارگاد و سامان راه‌اندازی کرده است؛ بدون آنکه بخواهد مشترکانش را وادار به واریز مبلغی به حساب دیگر بکند. در این روش‌ها مشترکان می‌توانند علاوه بر نصب نرم‌افزارهای موبایل همراه هر دو بانک روی گوشی‌های خود و استفاده از خدمات ارائه شده آن، شماره کارت‌های بانکی خود را نیز روی سیم‌کارت‌های خود تعریف کرده و بدون دخالت اپراتور در ریز صورت حساب‌ها یا تراکنش‌های بانک تنها با ارسال پیامک یا استفاده از سیستم شماره گیری کد دستوری یو اس اس دی تراکنش‌های مالی خود را انجام دهند.
با استفاده از این سرویس، کلیه مشترکان ایرانسل که دارای کارت‌های عضو شبکه شتاب بوده و رمز دوم کارت خود را دریافت نموده‌اند، می‌توانند تنها با استفاده از گوشی تلفن همراه خود و بدون نیاز به نصب هرگونه نرم‌افزار، تنها با یک بار ثبت نام آنلاین به آسانی نسبت به انجام موارد زیر از طریق تلفن همراه خود اقدام نمایند: خرید شارژ، پرداخت قبوض (آب، برق، گاز، …)، اخذ موجودی حساب، اخذ صورت حساب تا ۵ تراکنش آخر، خرید کارت اینترنت و انتقال وجه.
● امنیت پاشنه آشیل
اما مهم‌ترین مساله در بخش موبایل بانکینگ بحث امنیت این سرویس است. هر چند که در بخش سرویس‌های ارائه شده از سوی اپراتورها عنوان شده است که تمامی مسائل امنیتی رعایت شده است؛ اما نکته‌ای که در این بین به نظر می‌رسد توجه زیادی به آن نشده است، نرم‌افزارهایی است که از سوی بانک‌ها ارائه می‌شود. البته باید در این بین به اتفاقات و حوادث از پیش تعریف نشده هم توجه شود. مانند سرقت گوشی موبایل کاربران. آن هم آن دسته از کاربرانی که علاقه بسیاری به ذخیره تمام اطلاعات مالی و شخصی خود روی گوشی‌های موبایل دارند.
بر اساس آمار موجود کلاهبرداری موبایل در ۲۰۱۱، ۴۸ درصد رشد داشته است. ای بی آی نیوز در این مورد گزارش داده است که آدپترا یکی از شرکت‌های متخصص در زمینه فناوری‌های مرتبط با مشتریان اعلام کرده با همکاری ولید سافت ( یکی از تهیه‌کنندگان شرکت الفات تاک) نخستین اپلیکیشن ردیابی و جلوگیری از گسترش کلاهبرداری به وسیله سیم کارت تلفن در صنعت بانکداری را توسعه داده و ساخته است وهم اکنون به نصب آن اشتغال دارد. این راه حل فناوری بی رقیب ردیابی کلاهبرداری ولید سافت را با قابلیت عملکرد قدرتمند و غنی ابر محور شرکت آدپترا ترکیب کرده است.
● پس از موفقیت نخستین پروژه مشتری
طولان‌مدت آدپترا، یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های جهان این اپلیکیشن را به کار گرفته است. این نخستین شریک آدپترا است که به طور موفقیت‌آمیزی به موضوع کلاهبرداری با سیم کارت پرداخته است. نسخه اپلیکیشن بانک مرحله دیگری است که عملکرد آن ایمن کردن تمام کانال‌های نقل انتقال است آن هم با استفاده از فناوری بسیار نوین و پایه ریسک اختلال آدپترا که این فرآیند را سرویس‌دهی می‌کند. مبادله سیم‌کارت (یا تغییر سیم‌کارت) یک جرم مالی است که در این اواخر شدت گرفته است و کلاهبرداران با جابه جاکردن سیم‌کارت‌های موبایل پیام‌های امنیتی، کلمات رمز یکبار مصرفی را که بانک برای مشتری می‌فرستد، دریافت می‌کنند.
مجرمان پس از این عملیات می‌توانند جزئیات را تغییر دهند و با استفاده از اطلاعات شخصی پول را از حساب بانکی افراد خارج کنند. این روش به نوعی می‌تواند اطلاعات شخصی را استخراج کند که فقط با عملیات فیشینگ انجام پذیر بود.
به‌کارگیری سیستم گفته شده در بانک شامل سیستم فرآوری پایه ولید سافت است که از تغییر سیم کارت جلوگیری می‌کند و همراه آن قابلیت‌های پیشگویی مدلسازی یگانه‌ای نیز ارائه می‌شود.
هنگامی که مورد مشکوک مشخص شد، موتور تصمیم‌گیری آدپترا تمامی منابع ردیابی موجود را بررسی کرده و گروه وسیعی از داده‌های مشتری تعیین می‌شوند. سپس این سیستم تعیین می‌کند که ارتباط برقرار شده ملزوم است یا خیر واز کانال‌های درست برای مشتری‌های خاص این ارتباط را برقرار می‌کنند.هر چند که هنوز بانکداری موبایلی در ایران همه گیر نشده است، اما خبرهایی که در چند ماه اخیر پیرامون ضریب امنیت سیستم‌های بانکداری الکترونیکی در ایران منتشر شده این ضرورت را ایجاد می‌کند تا قبل از فراگیر شدن این شاخه از بانکداری الکترونیک توجه ویژه ای به مسائل امنیتی آن شود.
منبع: https://www.aftabir.com
